نارسایی کلیه

تعریف: نارسایی کلیه یا نارسایی کُلیَوی در پزشکی به شرایطی که در آن کلیه نتواند به‌طور بایسته عمل کند گفته می‌شود و به معنی کاهش شدید عملکرد کلیه است. کلیه نقش مهمی در دفع مواد زائد و تعادل آب و الکترولیتها در بدن دارد. نارسایی حاد کلیوی در اثر تخریب کلیه‌ها پدید می‌آید و با فقدان سریع عملکرد کلیوی مشخص می‌شود. این بیماری منجر به ناهنجاری‌های الکترولیتی و بر پایه اسید و احتباس فراورده‌های زاید نیتروژنی از قبیل اوره و کراتینین می‌گردد.
علت اصلی بیماری‌های کلیه مانند سندرم‌های نفروتیک یا نفریتیک هستند. نارسایی کلیوی دو نوع مزمن و حاد تقسیم می‌گردد. هر یک از این دو نوع خود می‌تواند در نتیجهٔ شمار زیادی از دیگر معضلات بدنی پدید آمده باشد. در مراحل انتهایی درمان نگهدارنده، دیالیز ( صفاقی یا عروقی) و پیوند کلیه است.
انواع:
نارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود. نارسایی حاد در صورت درمان می‌تواند به کلی بهبود یابد اما نارسایی مزمن کلیه معمولاً بدون انجام دیالیز یا پیوند کلیه قابل درمان نیست.
نارسایی حاد:
وجود نشانه‌های نارسایی شامل کاهش شدید ادرار٬ تجمع نیتروژن و افزایش حجم مایع برون‌سلولی و خیز(ادم) به سه زیرگروه تقسیم می‌شود:
پیش کلیوی: ناشی از نقص در پرفیوژن خون به کلیه(گلومرول‌ها) به دلیل کاهش در برون‌ده قلبی٬ کاهش حجم خونی و افزایش در مقاومت رگ‌ها
کلیوی: ناشی از آسیب‌های شدید به پارانشیم کلیه
پس کلیوی: پی‌آمد هرنوع بسته‌شدن(انسداد) در مسیر دفع ادرار
نارسایی مزمن:
با نشانه‌های عمده همچون تجمع سموم دفعی از ادرار در بدن و نقص در تعادل فیزیولوژیک.
در اغلب موارد،بیمار سال‌ها به این بیماری مبتلاست بدون آنکه خودش خبر داشته باشد و نهایتاً وقتی علائم این بیماری بروز می‌کند که چاره‌ای جز انجام مکرر دیالیز یا پیوند کلیه نیست.بنابراین افرادی که در معرض ابتلا به این بیماری هستند(مثل افراد دیابتی یا فشارخونی) باید به‌طور دوره‌ای آزمایش‌های مربوط به عملکرد کلیه‌شان را انجام دهند تا نارسایی کلیه‌شان در مراحل اولیه کشف شود؛ چون در این صورت می‌توان با دارو و رژیم غذایی سرعت پیشرفت نارسایی کلیه را کند کرد. از علت‌های عمده نارسایی مزمن می‌توان به دیابت٬ گلومرولونفریت٬ کیست و بیماری‌های دستگاه ادراری اشاره نمود.
علل نارسایی کلیه:
دیابت و پرفشاری خون از مهم‌ترین علل بروز نارسایی مزمن کلیوی هستند. عفونتهای مکرر، خودایمنی(نوع حاد) و اختلالات الکترولیتی نیز می‌تواند موجب نارسایی کلیه شود. مسمومیتهای دارویی و سم مار از علل نارسایی حاد کلیه هستند.
کنترل نکردن این بیماری به از بین رفتن کامل عملکرد کلیه‌ها منجر می‌شود که در این شرایط، انجام دیالیز(تراکافت) یا پیوند کلیه برای ادامه حیات بیمار ضروری خواهد بود.