آزمایش های روتین برای بررسی بیماری ها و سلامتی

زمانی که از نظر فیزیکی مشکل ظاهری وجود ندارد و فرد احساس بیماری نمی کند ، ممکن است از رفتن به بیمارستان ، ویزیت شدن توسط پزشک و یا انجام تست های روتین امتناع کند . این در حالی است که بیماری ها و مخاطرات زیادی سلامتی هر فرد را تحت تاثیر قرار می دهند . عوامل مختلفی از عادات زندگی و سابقه خانوادگی ( مثلا ابتلای افراد درجه یک خانواده به دیابت ، بیماری های قلبی ، سرطان ها و ...) می توانند میزان خطر مواجهه با بیماری در هر فرد را تخمین بزند . آزمایشات چک آپ  در این مواقع نقش اساسی در تشخیص زودرس بیماری ها دارند که در اصطلاح پزشکی شناسایی اولیه گفته می شود . اختصاص زمانی کوتاه برای چک آپ با ارزیابی ریسک بیماری ها می تواند جهت پیشگیری از بروز بیماری ها و عوارض به دنبال آن ها بسیار کمک کننده باشد . این آزمایشات وابسته به سن و جنس می توانند متفاوت باشند 

معاینه فیزیکی رایج و معمول :

بعضی افراد سالانه توسط پزشک خود تحت معاینه قرار می گیرند تا از سلامت خود مطمئن شوند . در مورد فاصله زمانی این ویزیت ها همچنان بحث وجود دارد ولی در انتها به سن ، وضعیت عمومی سلامت بدن و عوامل خطر برای بیماری های خاص مثل فشار خون یا دیابت بستگی دارد . پزشک درباره وضعیت سلامتی و شیوه زندگی سوال هایی می پرسد ، به صدای قلب و ریه ها گوش می دهد و ممکن است وزن و علایم حیاتی هم چک شوند 

قد و وزن :

فرقی نمی کند که برای چک آپ معمول یا برای مشکل خاصی مراجعه کرده باشید ، پزشک احتمالا قد و وزن شما را اندازه می گیرد که برای اندازه گیری بی ام آی ( شاخص توده بدنی ) مورد نیاز است . نگه داشتن بی ام آی در محدوده سالم از ابتلا به مشکلاتی مثل بیماری های قلبی ، دیابت نوع دو و بعضی انواع سرطان ها پیشگیری می کند . بی ام آی بر اساس فرمولی شامل قد و وزن محاسبه می شود 

فشار خون :

اندازه گیری فشار خون جاری در بدن در برابر عروق می باشد . اگر خیلی بالا باشد ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و سکته بالا می رود . فشار خون نرمال زیر 120 به روی 80 است . فشار خون بالای 130 به روی 80 و یا بالاتر ، پر فشاری خون اطلاق می شود . اندازه گیری فشار خون از سن 18 سالگی و حداقل هر دو سال یک بار باید انجام شود و اگر بالا باشد فاصله اندازه گیری کوتاه تر می شود . فواصل اندازه گیری فشار خون باید طبق نظر پزشک تعیین شود 

کلسترول :

کلسترول یک نوع چربی در خون استو مقدار بالای آن ممکن است باعث بیماری های قلبی عروقی و سکته شود . کلسترول از سن بیست سالگی هر 4 تا 6 سال اندازه گیری می شود . اندازه گیری آن در فواصل کوتاه تر ، طبق نظر پزشک و در صورت داشتن شرایط زیر انجام می شود :

• سنین میانسالی 
• جنس مذکر 
• داشتن اضافه وزن 
• سابقه خانوادگی بیماری های قلبی یا کلسترول بالا 
• دیابت 
• سابقه شخصی کلسترول بالا 

غربالگری سرطان های کولورکتال ( روده بزرگ ) :

غربالگری سرطان های روده بزرگ با چک کردن وجود خون در مدفوع یا دیدن پولیپ در کولونوسکوپی ، انجام می شود . اگر ریسک ابتلا به سرطان های روده بزرگ بالا نباشد ( مثلا عدم وجود سابقه خانوادگی یا عدم وجود پولیپ یا سایر تغییرات بافتی در روده و... ) شروع غربالگری از سن 45 سالگی است . تست های ایمنوشیمیایی مدفوع باید سالانه انجام شود . سیگموئیدوسکوپی که در آن قسمتی از روده بزرگ بررسی می شود ، هر 5 سال تکرار می شود و کولونوسکوپی هر 3 تا 10 سال وابسته به نظر پزشک و یافته های داخل روده می باشد 

تست قند خون :

اندازه گیری قند خون برای مشخص کردن دیابت و یا وضعیت پیش دیابتی می باشد . چک کردن با دستگاه گلوکومتر یک راه ساده برای اندازه گیری سطح قند ( یا گلوکز ) موجود در خون است و غربالگری روتین از سن 45 سالگی شروع می شود . این آزمایش در سنین پایین تر شروع می شود . این آزمایش ها در سنین پایین تر شروع می شود اگر فرد :

• اضافه وزن داشته باشد 
• کلسترول بالا یا فشار خون  بالا داشته باشد 
• سابقه دیابت بارداری داشته باشد 

چک وضعیت پوست :

پیگیری و چک هر نوع تغییری در خال های گوشتی ، کک و مک ها و سایر ضایعات مشخص روی پوست مفید است . متخصصان این عقیده را دارند که هر فرد باید هر ماه از نظر تغییرات پوستی خودش را بررسی کند . سرطان های پوست زمانی که به موقع تشخیص داده و درمان شوند ، تقریبا به صورت صد در صد قابل ریشه کن شدن هستند . اگر خود فرد یا یکی از اعضای خانواده مبتلا به سرطان پوست باشد ، بررسی دوره ای و دقیق توسط پزشک پیشنهاد می شود حتی اگر بیماری در گذشته وجود داشته و در حال حاضر درمان شده است 

تراکم استخوان :

با بالا رفتن سن ، استخوان ها باریک تر و ضعیف تر می شوند . طی گذشت زمان ، استئوپروز اتفاق می افتد ؛ حالتی که در آن استخوان ها بسیار ضعیف و به آسانی شکسته می شوند . در خانم های 65 سال و بالاتر و آقایان 70 سال و بالاتر باید از نظر تراکم استخوان بررسی شوند . اگر تایید شود که استخوان ها در حال تحلیل هستند ، درمان شروع می شود . غربالگری پوکی استخوان در شرایط زیر در سن پایین تر شروع می شود :

• سابقه شکستگی استخوان در گذشته 
• استفادهه طولانی مدت از استروئید ها 
• ابتلا به آرتریت روماتوئید 
• وزن کمتر از 127 پوند ( تقریبا 57 کیلوگرم ) 
• سابقه شکستن استخوان لگن در والدین به دنبال تروما های کوچک 

ماموگرافی :

این تست با اشعه ایکس تغییرات سینه ها را نشان می دهد . درباره زمان شروع غربالگری سرطان پستان بین متخصصان اختلاف نظر وجود دارد و بعد از 40 سالگی باید با پزشک مشورت کرد

غربالگری سرطان دهانه رحم :

چندین تست و آزمایش برای غربالگری این سرطان وجود دارد . تست پاپ اسمیر تغییرات به وجود آمده در دهانه رحم که امکان تبدیل شدن به سرطان دهانه رحم را دارند ، نشان می دهد . پزشک با استفاده از اسپکولوم واژن را باز می کند و نمونه از دهانه رحم برداشته می شود . غربالگری ویروس اچ پی وی ( ویروس زگیل تناسلی ) هم با همین نمونه انجام می شود . بعضی از زیر گروه های این ویروس باعث ایجاد تغییرات در بافت دهانه رحم می شود که ریسک ابتلا به سرطان در این ناحیه را بیشتر می کند . شروع غربالگری پاپ اسمیر از سن بیست و یک سالگی و تست اچ پی وی از سن 30 سالگی است 

معاینه پروستات :

نظر متخصصان درباره فاصله زمانی معاینه پروستات برای دیدن نشانه های سرطان پروستات متفاوت است . در بیشتر مردان اغلب از سن 50 سالگی معاینه پروستات شروع می شود . در نژاد های آفریقایی آمریکایی یا سابقه سرطان در افراد خانواده غربالگری از سن کمتر ( چهل – چهل و پنج سالگی ) شروع می شود . تست خونی پی اس آ  هم در بررسی سرطان پروستات اندازه گیری می شود 

چک آپ و معاینه دندان ها :

مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه مفید است اما ویزیت شدن مداوم و مرتب توسط دندان پزشک برای تشخیص حفره ها ، پوسیدگی ها ، بیماری های لثه و سایر مشکلات دهان الزامی است . ممکن است نیاز باشد یک بار یا دو بار در سال ویزیت انجام شود که بستگی به سلامت دندان ها و بهداشت دهان و دندان های فرد دارد 

به تفکیک آزمایش های زیر در زنان و مردان بالا و زیر 40 سال انجام می شود :

مردان در سنین 18 تا 39 سال :

آزمایش خون :

شمارش کامل خون شامل : هموگلوبین . هماتوکریت . پلاکت ها . مقدار و اندازه و حجم گلبول های قرمز خون . مقدار و درصد هرکدام از گلبول های سفید به تفکیک 

قند خون

اوره و کراتنین برای ارزیابی عملکرد کلیه ها

سدیم . پتاسیم . کلر

زمان پروترومبین ( PT ) جهت بررسی فاکتورهای انعقادی

تری گلیسرید . کلسترول توتال . کلسترول HDL . کلسترول LDL

الکتروفورز پروتئین ها

بیلی روبین توتال و شکسته شده

ALT . AST. ALP . GGT جهت بررسی آنزیم های کبدی و مجاری صفراوی

TSH .T4 . T3 جهت بررسی عملکرد تیروئید

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

     آنتی ژن ویروس هپاتیت ب ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آنتی ژن ویروس هپاتیت سی ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آزمایش کامل ادرار

نوار قلب

سونوگرافی شکم

معاینه چشم

مردان 40 سال و بالاتر :

آزمایش خون :

شمارش کامل خون شامل : هموگلوبین . هماتوکریت . پلاکت ها . مقدار و اندازه و حجم گلبول های قرمز خون . مقدار و درصد هرکدام از گلبول های سفید به تفکیک 

قند خون

اوره و کراتنین برای ارزیابی عملکرد کلیه ها

سدیم . پتاسیم . کلر

زمان پروترومبین ( PT ) جهت بررسی فاکتورهای انعقادی

تری گلیسرید . کلسترول توتال . کلسترول HDL . کلسترول LDL

الکتروفورز پروتئین ها

بیلی روبین توتال و شکسته شده

ALT . AST. ALP . GGT جهت بررسی آنزیم های کبدی و مجاری صفراوی

TSH .T4 . T3 جهت بررسی عملکرد تیروئید

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آنتی ژن ویروس هپاتیت ب ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آنتی ژن ویروس هپاتیت سی ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آزمایش کامل ادرار

آزمایش خون مخفی در مدفوع

نوار قلب

گرافی قفسه سینه

سونوگرافی شکم

معاینه چشم

​​​​​​​

زنان 18 تا 39 سال :

آزمایش خون :

شمارش کامل خون شامل : هموگلوبین . هماتوکریت . پلاکت ها . مقدار و اندازه و حجم گلبول های قرمز خون . مقدار و درصد هرکدام از گلبول های سفید به تفکیک 

قند خون

اوره و کراتنین برای ارزیابی عملکرد کلیه ها

سدیم . پتاسیم . کلر

زمان پروترومبین ( PT ) جهت بررسی فاکتورهای انعقادی

تری گلیسرید . کلسترول توتال . کلسترول HDL . کلسترول LDL

الکتروفورز پروتئین ها

بیلی روبین توتال و شکسته شده

ALT . AST. ALP . GGT جهت بررسی آنزیم های کبدی و مجاری صفراوی

TSH .T4 . T3 جهت بررسی عملکرد تیروئید

 آنتی ژن ویروس هپاتیت ب ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آنتی ژن ویروس هپاتیت سی ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آزمایش کامل ادرار

پاپ اسمیر

نوار قلب

سونوگرافی پستان ها و ماموگرافی

سونوگرافی شکم

معاینه چشم ها

زنان 40 سال و بالاتر :

آزمایش خون :

شمارش کامل خون شامل : هموگلوبین . هماتوکریت . پلاکت ها . مقدار و اندازه و حجم گلبول های قرمز خون . مقدار و درصد هرکدام از گلبول های سفید به تفکیک 

قند خون

اوره و کراتنین برای ارزیابی عملکرد کلیه ها

سدیم . پتاسیم . کلر

زمان پروترومبین ( PT ) جهت بررسی فاکتورهای انعقادی

تری گلیسرید . کلسترول توتال . کلسترول HDL . کلسترول LDL

الکتروفورز پروتئین ها

بیلی روبین توتال و شکسته شده

ALT . AST. ALP . GGT جهت بررسی آنزیم های کبدی و مجاری صفراوی

TSH .T4 . T3 جهت بررسی عملکرد تیروئید

آنتی ژن ویروس هپاتیت ب ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آنتی ژن ویروس هپاتیت سی ( اندازه گیری بر حسب نیاز انجام می شود .)

آزمایش کامل ادرار

خون مخفی مدفوع

پاپ اسمیر

نوار قلب

عکس قفسه سینه

سونوگرافی پستان ها و ماموگرافی

سونوگرافی شکم

معاینه چشم

در نظر داشته باشید که همه آزمایش های ذکر شده به صورت معمول انجام نمی شوند و بعضی از آن ها مثلا یررسی هپاتیت ب یا سی بر اساس شک بالینی پزشک به وجود بیماری درخواست می شوند