قطع نخاع

آسیب طناب نخاعی (به انگلیسی: Spinal cord injury یا SCI) از عوامل مهم اختلالات حسی، حرکتی، دستگاه ادراری یا ترکیبی از این موارد است. تصادفات اتومبیل شایع‌ترین علت آسیب‌های طناب نخاعی هستند و از دیگر علل آن می‌توان به سقوط، حوادث ورزشی و زخم‌های ناشی از شلیک گلوله اشاره کرد. ضربه‌های وارد بر ستون مهره‌ای ممکن است باعث آسیب نخاع، ریشه اعصاب نخاعی یا هر دو شود. در مورد اعمال حرکتی ممکن است ضعف اندام یا فلج یک اندام و آسیب نورون حرکتی فوقانی (UMN) یا نورون حرکتی تحتانی (LMN) وجود داشته باشد و در مورد اعمال حسی ممکن است فقدان حس، کاهش حس، افزایش حساسیت یا احساسهای غیرطبیعی نظیر احساس سوزش یا کرختی بروز کند. آسیب شدید طناب نخاعی نسبتاً ناشایع است، اما ازنظر عواقب خود حالت تحلیل برنده و طولانی مدت دارد، زیرا این ضایعه در اغلب موارد افراد جوان‌تر از ۳۰ سال را گرفتار می‌سازد. علل: آسیب‌های طناب نخاعی از نظر سبب‌شناسی (اتیولوژی) می‌تواند به دو گروه کلی تقسیم شود: آسیب‌های ضربه‌ای آسیب‌های غیرضربه‌ای آسیب‌های ضربه‌ای: بیشتر آسیب‌های طناب نخاعی از نوع ضربه‌ای است. بسیاری از شکستگی‌ها در ناحیه ستون فقرات به دنبال تصادفات، ممکن است منجربه ضایعه نخاع نیز گردد. گاهی ضایعه نخاعی به دلیل کشیدگی نخاع ایجاد می‌گردد. به‌طورکلی اثرات عوامل ضربه‌ای که احتمال آسیب نخاعی را به همراه دارند شامل موارد زیر است: شکستگی در ناحیه ستون مهره‌ها دررفتگی‌های ستون فقرات شکستگی همراه با دررفتگی در ستون مهره‌ها آسیب حاد دیسک بین مهره‌ای صدمات عروقی به دنبال ضربه (تروما) موارد فوق معمولاً به هنگام تصادفات جاده‌ای (به ویژه چپ کردن اتومبیل) و سانحه با موتورسیکلت، حرکات ورزشی شدید، زخم‌های نفوذی گلوله، سقوط از ارتفاعات و ضربه‌های ناشی از چاقو ایجاد می‌گردد. آسیب‌های غیرضربه‌ای: این عوامل میزان کمتری از صدمات طناب نخاعی را ایجاد می‌کنند که حدود ۳۰٪ تخمین زده می‌شوند. بسیاری از عوامل غیرضربه‌ای آسیب نخاعی شامل: فتق دیسک بین مهره‌ای لغزش مهره تنگی مجرای نخاعی مشکلات عروقی بیماری‌ها (به عنوان مثال مهره‌شکاف، آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس، سیرنگومیلی، میلیت عرضی، بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس و غیرو) تومورهای ناحیه ستون فقرات آرتروز شدید در ناحیه ستون مهره‌ها عفونت‌هاضایعات کامل: در یک ضایعه کامل(Complete lesion)، عملکرد حسی یا حرکتی در زیر سطح ضایعه وجود ندارد. آسیب کامل بیشتر درارتباط با قطع عرضی نخاع، صدمات عروقی شدید، کشش‌های طولی طناب نخاعی یا فشارهای شدید به نخاع است. در ضایعات کامل به دلیل قطع ارتباط نخاع با مغز، ادراک حسی و کنترل حرکتی فرد مختل شده و در این موارد پیش آگهی جهت برگشت عملکرد حسی-حرکتی ضعیف است. ضایعات ناکامل: ضایعات ناکامل(Incomplete lesions) درصورت وجود و حفظ قسمتی از عملکرد حسی یا حرکتی در زیر سطح آسیب مشخص می‌شود. اگر برگشت عملکردهای حسی یا حرکتی سریع باشد، پیش آگهی ازنظر بهبود عصبی نیز خوب خواهد بود. انواع ضایعات ناکامل نخاعی: مهمترین سندرم‌های آسیب ناکامل نخاعی عبارتنداز: سندرم براون سکوارد سندرم طناب پیشین(قدامی) سندرم طناب مرکزی سندرم طناب پسین(خلفی) علایم، نشانه‌ها و عوارض: علایم و عوارض یک آسیب نخاعی ممکن است در ارتباط با یک یا چند مورد از مشکلات ذیل باشد: اختلالات حسی مشکلات حرکتی درد تشدید بازتاب‌ها (رفلکس‌ها) بعد از مرحله شوک نخاعی در ناحیه زیر آسیب نخاعی (در ضایعات نورون حرکتی فوقانی) مشکلات ادراری و احشایی اختلال در دستگاه تنفسی نقص عملکرد جنسی(Sexual dysfunction) احتمال افت فشار خون در وضعیت ایستاده. زمانی‌که بیمار از یک وضعیت افقی به حالت عمودی قرار می‌گیرد ممکن است دچار افت فشار خون شود که به آن هایپوتنشن وضعیتی می‌گویند. احتمال افزایش بازتاب اتونوم (هیپررفلکسی یا دیس رفلکسی اتونومیک)بعد از مرحله شوک نخاعی امکان وجود مشکلاتی جهت تنظیم دمای بدن زخم‌های بستر یا فشاری عفونت ادراری ترومبوز وریدی عمقی(DVT). بی حرکتی اندام‌ها از عوامل مهم اختلال در سیستم وریدی است و احتمال ایجاد ترومبوز وریدی عمقی(DVT) را افزایش می‌دهد. درصورت عدم درمان ترومبوز وریدی عمقی، احتمال آمبولی ریوی که با خطر مرگ همراه است نیز وجود دارد. احتمال آمبولی ریه مشکلات متابولیکی پوکی استخوان در زیر سطح ضایعه احتمال استخوان‌سازی غیر طبیعیدر بافت نرم اطراف مفصل در زیر ناحیه آسیب (به خصوص در مفصل ران) اختلالات عضلانی و مفصلی اشکال در تنظیم درجه حرارت بدن مشکلات روحی سندروم اضافه وزن یبوست و اختلال در اجابت مزاج