آنچه در این مقاله خواهید خواند

آزمایشات عملکرد تیروئید

تست‌های عملکرد تیروئید مجموعه‌ای از آزمایشات خون هستند که برای سنجش عملکرد غده تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند. این آزمایشات معمولا شامل T3, T3RU, T4, و TSH می‌باشند.

تیروئید غده کوچکی است که در قسمت پایین و جلوی نای قرار دارد. این غده به تنظیم بسیاری از فرآیند‌های بدن مانند متابولیسم، تولید انرژی و خلق و خو کمک می‌کند.

تیروئید دو هورمون اصلی تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را تولید می‌کند. اگر غده تیروئید شما این هورمون‌ها را به میزان لازم تولید نکند، ممکن است علائمی همچون افزایش وزن، کمبود انرژی و افسردگی را تجربه کنید. به این حالت کم کاری تیروئید (هیپوتیروئید) گفته می‌شود.

اگر غده تیروئید، بیش از اندازه هورمون‌ تولید کند، ممکن است کاهش وزن، اضطراب زیاد، لرزش و رعشه را تجربه کنید. به این حالت پر کاری تیروئید (هایپرتیروئید) می گویند.

به طور معمول، اگر پزشک به میزان ترشح هورمون تیروئید مشکوک شود، ممکن است دستور به انجام آزمایشات غربالگری وسیع مانند T4 یا آزمایش هورمون محرکه تیروئید (TSH) دهد. اگر نتایج این آزمایش‌ها غیرطبیعی باشد، پزشک برای یافتن علت این مشکل آزمایشات بیشتری تجویز خواهد کرد.

آزمایش خون برای سنجش عملکرد تیروئید

اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید و یا باردار هستید، آن را به پزشک خود اطلاع دهید. چرا که این عوامل ممکن است بر روی نتایج آزمایش تاثیر گذار باشد.

نمونه گیری خون که به عنوان سوراخ کردن رگ نیز شناخته می‌شود، در آزمایشگاه و یا مطب دکتر صورت می‌گیرد. برای این آزمایش از شما خواسته می‌شود که بر روی یک صندلی راحتی نشسته یا بر روی تخت دراز بکشید و لباس خود را درآورده و یا آستینتان را بالا بزنید.

سپس پرستار نوار لاستیک مانندی را در بالای بازوی شما می‌بندد. این کار کمک می‌کند تا خون در رگ‌ها جمع شود. زمانی که پرستار رگ مناسب را پیدا کرد، سوزن را وارد رگ می‌کند. این خون جمع شده را درون یک لوله آزمایش ریخته و برای آنالیز به آزمایشگاه می‌فرستند.

پرستار پس از جمع آوری خون مورد نیاز سوزن را از پوست خارج ساخته و محل سوراخ را با انگشت فشار داده و روی آن را می بندد تا خونریزی بند بیاید.

بعد از این فرایند بیمار می تواند بلافاصله به فعالیت های روزانه خود بازگردد.

عوارض جانبی و دوره نقاهت

نمونه گیری خون یک فرایند روتین و غیر تهاجمی است. ممکن است در روزهای بعد از انجام آزمایش خون، در محلی که سوزن فرو شده کمی کبودی یا درد و ناراحتی احساس کنید که برای برطرف ساختن آن می‌توان از کمپرس یخ یا مسکن استفاده کرد. اگر درد زیادی داشتید، یا اگر محل سوزن، قرمز و متورم شد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می‌تواند نشان دهنده عفونت باشد.

تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید: نتایج T4 و TSH

دو آزمایش T4 و TSH از رایج ترین تست‌های تشخیص عملکرد تیروئید هستند. این دو تست معمولا همراه با هم تجویز می‌شوند.

در آزمایش T4 یا تست تیروکسین، میزان بالای T4 نشان دهنده پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی) است و علائم آن شامل اضطراب، کاهش وزن ناخواسته، لرزش و اسهال می‌باشد. بیشترین میزان هورمون تیروکسین (T4) در بدن محدود به پروتئین است. به بخش کوچکی از آن که به پروتئین متصل نیست T4 آزاد گفته می‌شود. T4 آزاد آن فرم در دسترسی است که بدن از آن استفاده می‌کند. گاهی اوقات میزان سطح T4 آزاد را همراه با تست T4 بررسی می‌کنند.

آزمایش TSH میزان هورمون محرکه تیروئید در خون را اندازه‌گیری می‌کند. میزان طبیعی این هورمون بین 0.4 و 4.0 میلی واحد در هر لیتر از خون (mIU/L) می‌باشد.
اگر علائم کم کاری غده تیروئید را دارید و میزان TSH شما بیش از 2.0 mIU/L است، در خطر ابتلا به کم کاری تیروئید می‌باشید. علائم آن شامل افزایش وزن، خستگی، افسردگی و شکنندگی مو‌ها و ناخن‌ها می‌باشد. احتمالا پزشک در این وضعیت انجام آزمایشات عملکرد تیروئید را لااقل هر دو سال یک بار توصیه می کند. همچنین برای کاهش علائم نیز داروهایی چون لووتیروکسین تجویز خواهد کرد.

دو آزمایش T4 و TSH را معمولا برای تشخیص عملکرد ضعیف غده تیروئید بر روی نوزادان تازه متولد شده انجام می‌دهند. اگر این بیماری به موقع درمان نشود، به آن کم کاری مادرزادی تیروئید گفته می شود که می‌تواند منجر به ناتوانی های رشدی شود.

نتایج T3

تست T3 یا T3RU برای تعیین میزان هورمون تریدوتیرونین ( triiodothyronine) مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا اگر آزمایشات T4و TSH پرکاری تیروئید را نشان دهند، این تست تجویز می‌شود. حتی اگر تست T4 و TSH بالا نبوده، اما علائم پرکاری تیروئید را دارید، باز این تست تجویز می‌شود.

دامنه نرمال T3 بین ۱۰۰-۲۰۰ نانوگرم در هر دسی لیتر خون (ng/dL) می‌باشد. اگر این میزان بالا باشد معمولا به این شرایط بیماری گریوز گفته شده که نوعی اختلال خود ایمنی می‌باشد.

نتایج آزمایش جذب رزین T3

آزمایش جذب رزین T3 که به عنوان T3RU نیز شناخته می‌شود، نوعی آزمایش خون است که ظرفیت اتصال هورمون گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) را اندازه گیری می‌کند. اگر سطح T3 شما بالا باشد، ظرفیت TBG باید کم باشد.

اگر TBG بیش از حد پایین باشد، یا کلیه‌ها دچار مشکل شده و یا بدن پروتئین کافی دریافت نمی‌کند. اگر TBG بیش از حد بالا باشد، نشان دهنده این است که میزان استروژن در بدن زیاد شده است. میزان بالای استروژن ممکن است به علت حاملگی، مصرف غذا‌های استروژن دار، چاقی یا درمان جایگزینی با هورمون باشد.

پیگیری آزمایشات

اگر آزمایش خون شما پرکاری یا کم کاری غده تیروئید را نشان دهد، پزشک تست جذب تیروئید یا انجام سونوگرافی را تجویز می‌کند. این آزمایشات، مشکلات ساختاری غده تیروئید، فعالیت این غده و احتمال وجود تومورهایی که می توانند ایجاد مشکل کنند را بررسی خواهند کرد. بر اساس این یافته ها، پزشک ممکن است برای بررسی احتمال سرطان از بافت تیروئید نمونه برداری کند.

اگر اسکن طبیعی باشد، پزشک احتمالا برای تنظیم فعالیت غده تیروئید، دارو تجویز خواهد کرد. پس از اتمام داروها، دوباره آزمایش‌های تیروئید را انجام دهید تا مطمئن شوید دارو‌ها اثر کرده‌اند.