جهش ژن
جهش (به فرانسوی: Mutation، موتاسیون)(به انگلیسی: Mutation، میوتیشن) یک تغییر ژنتیکی است که صفاتزیستی بعضی از افراد یک گونه را تغییر میدهد. به عبارت دقیقتر، جهشها تغییراتی در توالی دیانای هستند. جهشها میتوانند در هر ناحیهای از دیانای رخ دهند. در هر یک از فعالیتهای سلولی نظیر فرایندهای همانندسازی، رونویسی، ترجمه، ترکیب مجدد یا نوترکیبی کروموزومها و بروز و ظهور اطلاعات ژنتیکی احتمال خطا و اشتباه وجود دارد. در موارد نادر ممکن است تغییر خود بهخودی در قسمتی از DNA رخ دهد. این تغییر که جهش نامیده میشود، ممکن است تغییر در رمز ایجاد نموده و به تولید یک پروتئین ناقص منجر شود. گاهی نتیجهٔ خالص به صورت تغییری در ظاهر فرد یا تغییری در یک شاخص قابل اندازهگیری موجود زنده، بهنام ویژگی یا صفت مشاهده میگردد. طی فرایند جهش، یک ژن ممکن است به دو یا چند شکل متفاوت به نام الل تغییر یابد.
انواع جهش:
میتوان جهشها را بسته به این که چه تأثیری بر فنوتیپ موجود زنده وارد میکنند، به سه دسته تقسیم نمود:
جهشهای مضر (detrimental):
به جهشهایی گفته میشود که شایستگیِ فرد را کاهش میدهند. جهشهای مضر غالباً از جمعیت حذف میشوند زیرا انتخاب طبیعی علیهِ افرادِ واجدِ این گونه جهشها عمل میکند. البته جهش نادرست باعث مضر شدن آن میشود.
جهشهای خنثی (neutral):
جهشهای خنثی آنهایی هستند که تأثیراتِ فنوتیپیکِ آنها نه سودمند است و نه مضر و معمولاً توسطِ انتخابِ طبیعی تحت تأثیر قرار نمیگیرند و به عنوانِ نتیجهٔ یک شکافِ ژنتیکی ممکن است در جمعیت باقی بمانند یا از بین بروند.
جهشهای مفید (benefical):
جهشهای سودمند آنهایی هستند که آللهای حاصله به دلیلِ اینکه سازگاری فردِ حاملِ جهش را افزایش میدهند، باقی میمانند. نهایتاً این جهشها تمایل دارند که در جمعیت تثبیت شوند. طی فرایند تثبیت، یک آلل جایگزینِ آللِ دیگری میشود.