آنچه در این مقاله خواهید خواند

سرطان دهانه رحم

 معرفی بیماری

سرطان دهانه رحم، نوعی سرطان است که در سلول‌های سرویکس یا دهانه رحم (قسمت پایین رحم که به واژن متصل است) رخ می‌دهد.

انواع مختلف عفونت ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی(HPV) که از طریق رابطه جنسی انتقال می‌یابد، در این زمینه نقش دارد و می تواند باعث ایجاد بسیاری از سرطان های دهانه رحم در زنان شود.

زمانی که در معرض ویروس اچ پی وی قرار می گیرید، سیستم ایمنی بدن مانع از آسیب ویروس می شود. با این حال، در عده کمی از زنان، این ویروس برای چندین سال در بدن باقی می ماند و به سلول های سطح دهانه رحم کمک می کند تا تبدیل به سلول های سرطانی شوند.

می توانید خطر ابتلا به این سرطان را با انجام آزمایشات غربالگری مخصوص کاهش دهید و واکسن پیشگیری از ویروس HPV را دریافت کنید.

 

علائم و نشانه ها

معمولا سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، هیچ علامت و نشانه‌ خاصی ندارد. علائم این سرطان در مراحل پیشرفته تر عبارتند از:

·       خونریزی های واژینال که بعد از تماس جنسی رخ می دهد، به خصوص بین دوره های قاعدگی و یا بعد از دوره یائسگی.

·       ترشحات آبکی، بد بو یا رنگی واژن که ممکن است زیاد هم باشد.

·       درد های لگنی یا درد در هنگام تماس جنسی

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائمی دارید که باعث نگرانی تان شده است، می توانید به پزشک مراجعه کنید.

علت بیماری

سرطان دهانه رحم زمانی بروز می کند که سلول های سالم بر اثر یک جهش ژنی دچار تغییر شده و تبدیل به سلول های غیر عادی می شوند.

سلول های سالم رشد می کنند و با سرعت معینی تکثیر شده و در نهایت نیز از بین خواهند رفت. اما سلول های سرطانی، رشد می کنند و به شکل خارج از کنترل تکثیر شده و از بین نیز نخواهند رفت.

تجمع سلول های غیر عادی تشکیل یک توده یا تومور را می دهند. سلول های سرطانی، به بافت های اطراف حمله می کنند و از یک تومور فراتر رفته و پخش شده و در هر نقطه از بدن گسترش می یابند.

علت سرطان دهانه رحم، به طور دقیق مشخص نیست، اما واضح است که ویروس اچ پی وی در ایجاد آن نقش دارد. البته باید گفت که این ویروس بسیار رایج است و بسیاری از زنانی که به آن مبتلا هستند نیز هرگز دچار سرطان دهانه رحم نمی شوند. این بدان معنا است که عوامل دیگر مثل محیط و یا شیوه زندگی نیز در این شرایط دخالت دارند.

انواع سرطان دهانه رحم

تشخیص نوع سرطان سرویکس یا دهانه رحمی که به آن مبتلا هستید، برای پیشبینی و درمان بیماری به پزشک کمک می کند. اصلی ترین انواع این سرطان عبارتند از:

·       کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous cell carcinoma): این نوع از سرطان، در سلول های پوششی قشر بیرونی دهانه رحم ایجاد شده و به درون واژن نیز گسترش می یابد. بیشتر سرطان های دهانه رحم از این نوع اند.

·       آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma): این نوع سرطان در سلول های ستونی شکلِ بافت غدد ایجاد می شود که کانال دهانه رحم را می پوشانند.

گاهی اوقات هر دو نوع سلولی که ذکر شد در یک سرطان دهانه رحم وجود دارند. همچنین بسیار به ندرت اتفاق می افتد که سرطان دهانه رحم در سلول های دیگر ناحیه سرویکس ایجاد شود.

عوامل خطر

عوامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

·       تعدد شرکای جنسی: هرچقدر که با افراد بیشتری تماس جنسی داشته باشید (به خصوص اگر شریک جنسی شما نیز با افراد مختلف تماس جنسی داشته باشد)، احتمال دچار شدن شما به ویروسHPV  نیز بیشتر خواهد شد.

·       شروع رابطه جنسی در سنین پایین: داشتن تماس جنسی زود هنگام و در سنین پایین نیز شانس ابتلا به ویروس HPV را افزایش می دهد.

·        سایر عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی: وجود عفونت‌هایی مثل کلامیدیا (chlamydia گونوره (gonorrhea سیفلیس (syphilis) وبیماری ایدز یا ویروس اچ آی وی نیز خطر ابتلا به ویروسHPV  را افزایش می‌دهد.

·        سیستم ایمنی ضعیف: اگر دچار بیماری های دیگر باشید، ممکن است سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده و در برابر ویروس HPV مقاومت کمتری از خود نشان دهد.

·       سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند احتمال ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را افزایش دهد.

پیشگیری

برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

·       دریافت واکسن HPV: این واکسن برای زنان و دختران بین سنین 9 تا 26 سال در دسترس است. تزریق این واکسن برای افرادی که هنوز به لحاظ جنسی فعال نیستند، موثر تر خواهد بود.  

·       آزمایشات پاپ اسمیر: این آزمایشات می‌توانند بیماری های پیش سرطانی دهانه رحم را مشخص سازند و پس از تشخیص می توان این شرایط را کنترل و درمان کرد تا از بروز سرطان دهانه رحم پیشگیری شود.

·       رابطه جنسی محافظت شده: استفاده از کاندوم، داشتن شرکای جنسی کمتر و شروع رابطه جنسی در سنین بالاتر، می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهد.

·       ترک سیگار

تشخیص بیماری

اگر سرطان دهانه رحم به موقع و در مراحل اولیه شناسایی شود، درمان آن موفق تر خواهد بود. معمولا توصیه می شود که زنان از سن 21 سالگی به بعد از لحاظ بیماری ها و شرایط پیش سرطانی دهانه رحم مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند. این آزمایشات شامل موارد زیر است:

·       آزمایش پاپ اسمیر: در طول این آزمایش، پزشک شما نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم را با خراشیدن جدا می‌کند تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. این تست، هر گونه موارد غیر عادی در سلول ها و تغییراتی را که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود، بررسی می کند.

·       تست دی اِن اِی ویروس HPV: در این تست، سلول هایی است که از دهانه رحم جمع آوری شده اند، به لحاظ وجود هر نوع ویروس HPV که احتمال دارد به سرطان دهانه رحم منجر شود، مورد آزمایش قرار می گیرند. این آزمایش برای زنان بالای 30 سال و یا زنان جوان تری که تست پاپ اسمیر آنها دچار مشکل بوده است، گزینه خوبی محسوب می شود.

اگر پزشک، به وجود سرطان دهانه رحم مشکوک شود، کار خود را با معاینه دقیق این قسمت شروع می کند. او به کمک وسیله‌ای به نام کولپوسکوپ (colposcope) که مجهز به ذره بین است، دهانه رحم را بررسی می‌کند.

در طول معاینه با کولپوسکوپ، پزشک از سلول های دهانه رحم نمونه برداری می کند (بیوپسی) و این نمونه را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می دهند. برای دستیابی به بافت این قسمت، پزشک ممکن است از روش های زیر استفاده کند:

·       بیوپسی پوست (Punch biopsy): پزشک به کمک یک ابزار تیز مخصوص، بیوپسی یا نمونه برداری از بافت قسمت دهانه رحم را انجام می دهد و برای بررسی به آزمایشگاه بافت شناسی می فرستد.

·       کورتاژ اندوسرويکال (Endocervical curettage): در این روش نمونه بافت آندوسرویکس یا قسمت داخلی دهانه رحم را به کمک ابزاری تیز و قاشق مانند بر می دارند.

اگر انجام دو روشی که در بالا ذکر شد، برای بیمار ناراحت کننده باشد، پزشک می تواند یکی از آزمایشات زیر را انجام دهد:

·       سیم پیچ الکتریکی (Electrical wire loop): در این روش برای دستیابی به نمونه بافت، از یک حلقه سیم باریک با ولتاژ برق پایین استفاده می شود. این کار را معمولا پزشک در مطب خود با استفاده از بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می دهد.

·       بیوپسی مخروطی (Cone biopsy): فرایندی است که در آن پزشک می تواند به لایه های عمیق تر سلول های دهانه رحم دسترسی پیدا کند تا از بافت این قسمت ها نمونه برداری کرده و آن را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار دهد. این عمل را معمولا در بیمارستان با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می دهند.

تشخیص مراحل پیشرفت سرطان دهانه رحم

اگر پزشک سرطان دهانه رحم را در بیمار تشخیص دهد، آزمایشات دیگری نیز صورت می گیرد تا میزان پیشرفت سرطان را نیز تعیین کنند. تشخیص این که سرطان در چه مرحله ای قرار دارد، فاکتوری کلیدی برای درمان سرطان محسوب می شود.

تعیین مرحله و میزان پیشرفت سرطان به کمک آزمایشات زیر صورت می گیرد:

·       آزمایشات تصویربرداری: تصاویر رادیوگرافی اشعه ایکس، سیتی اسکن، ام آر آی و پت اسکن (PET) به پزشک کمک می کنند تا تشخیص دهد که سرطان تا چه میزان به خارج از دهانه رحم گسترش یافته است.

·       معاینه مثانه و روده: پزشک می تواند از یک اسکوپ مخصوص برای معاینه داخل مقعد و راست روده و مثانه بیمار استفاده کند.

مراحل سرطان

مراحل سرطان دهانه رحم عبارتند از:

·       مرحله اول: سلول های سرطانی در این مرحله هنوز محدود به ناحیه سرویکس  یا دهانه رحم هستند.

·       مرحله دوم: سرطان در قسمت سرویکس و قسمت فوقانی واژن دیده می شود.

·       مرحله سوم: سرطان به دیواره لگن یا قسمت تحتانی واژن نیز سرایت کرده است.

·       مرحله چهارم: سرطان به ارگان های اطراف مثل مثانه یا روده نیز گسترش یافته و یا به قسمت های دیگر بدن از جمله ریه ها، کبد یا استخوان ها هم انتشار یافته است.

درمان بیماری

درمان سرطان دهانه رحم به عوامل متعدد از جمله مرحله و میزان پیشرفت سرطان، سایر بیماری هایی که ممکن است بیمار به آن مبتلا باشد و همچنین این که بیمار چه نوع درمانی را ترجیح می دهد، بستگی دارد. جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از هر سه روش برای درمان ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

درمان جراحی

سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، معمولا با جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) درمان می‌شود. هیسترکتومی می‌تواند سرطان دهانه رحم را در مرحله اولیه درمان کرده و از عود مجدد آن نیز پیشگیری کند. اما زمانی که رحم را برمی دارند، بیمار دیگر نمی تواند باردار شود.

 برداشتن رحم یا عمل هیسترکتومی نیز به دو صورت انجام می شود:

·       هیسترکتومی ساده: رحم و سرویکس کاملا برداشته می شوند. معمولا این نوع عمل در مرحله اولیه سرطان گزینه مناسبی محسوب می شود.

·       هیسترکتومی رادیکال: در این عمل، رحم، سرویکس، بخشی از واژن و غدد لنفاوی این ناحیه را برای درمان سرطان بر می دارند.

همچنین در مراحل اولیه سرطان ممکن است از درمان های کم تهاجمی تر استفاده شود:

اگر در مراحل ابتدایی این سرطان باشید و غددلنفاوی هنوز درگیر نشده باشند، می توان از جراحی هایی استفاده کرد که اجازه بارداری مجدد را در آینده به بیمار می دهند. این موارد جزو درمان های کم تهاجمی محسوب می شوند.

رادیو تراپی یا پرتو درمانی

پرتودرمانی (رادیو تراپی)، از امواج انرژی قدرتمندی مثل اشعه ایکس یا پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این نوع درمان ممکن است به تنهایی و یا همراه با شیمی درمانی، قبل از عمل جراحی برای کوچک کردن تومورها و یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده مورد استفاده قرار گیرد.

پرتو درمانی ممکن است توسط دستگاهی خارج از بدن (رادیوتراپی خارجی) یا توسط منبع پرتو در داخل بدن (رادیوتراپی داخلی) و یا توسط مواد رادیواکتیو باز درداخل بدن انجام شود (رادیوتراپی سیستمیک) .

زنانی که قبل از دوره یائسگی پرتو درمانی انجام می دهند، ممکن است در اثر این درمان، دوره های قاعدگی شان متوقف شده و وارد دوره یائسگی شوند. اگر قصد باردار شدن دارید، می توانید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا برای حفظ امکان بارداری بتوانید پیش از انجام رادیوتراپی، تخمک هایتان را با روش خاصی ذخیره کنید.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروهایی استفاده می‌کند که معمولاً به داخل رگ تزریق می‌شود تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. از آنجا که شیمی درمانی می‌تواند اثرات تابش پرتو را افزایش دهد، دوزهای پایین شیمی درمانی اغلب با پرتو درمانی همراه هستند. دوزهای بالاتر از شیمی درمانی برای کنترل سرطان پیشرفته دهانه رحم استفاده می‌شود.

مراقبت های بعد از درمان

بعد از کامل کردن دوره درمان سرطان، پزشک معمولا توصیه می کند که به طور منظم چک آپ انجام دهید. می توانید از پزشک بپرسید که هر چند مدت یک بار لازم است که آزمایشات و بررسی های مجدد را انجام دهید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورتی که هر گونه علائم نگران کننده در خود مشاهده می کنید، می توانید یک وقت ملاقات از پزشک زنان بگیرید. اگر احتمال سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد، پزشک می تواند شما را به یک متخصص یا پزشک فوق تخصص سرطان های زنان ارجاع دهد.

پیش از ملاقات پزشک می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

·       در مورد محدودیت های پیش از ملاقات، اطلاعات و آگاهی کسب کنید؛ مثل عدم مصرف غذاهای جامد یک روز پیش از ملاقات و غیره.

·       تمام علائم خود را یادداشت نمایید، حتی علائمی که هیچ ارتباطی به علت مراجعه شما به پزشک ندارند.

·       هرگونه سابقه پزشکی و بیماری های خود را یادداشت کنید.

·       اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید؛ از جمله عواملی که ممکن است شانس ابتلا به ویروس اچ پی وی را افزایش دهند، مثل روابط جنسی در سنین پایین و یا داشتن شرکای جمسی متعدد و غیره.

·       لیستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید، تهیه کنید؛ از جمله ویتامین ها و مکمل ها.

·       از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که شما را همراهی کنند تا بتوانید تمام اطلاعاتی را پزشک به شما می دهد به خوی به خاطر بسپارید.

·       سوالاتی را که می خواهید از پزشک بپرسید یادداشت نمایید.

سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید:

·       چه عواملی می تواند باعث بروز این بیماری شده باشد؟

·       نیاز به انجام چه آزمایشاتی وجود دارد؟

·       چه روش های درمانی موجود هستند و عوارض جانبی آنها چیست؟

·       تشخیص شما چیست؟

·       بعد از درمان چه مدت یک بار نیاز به چک آپ و بررسی های بیشتر وجود دارد؟

اگر سوال دیگری نیز در خصوص این بیماری به ذهنتان رسید نیز می توانید از پزشک بپرسید.

سوالات احتمالی پزشک از شما:

·       چه علائمی دارید؟

·       اولین بار چه موقع این علائم را مشاهده کردید؟ آیا این علائم به مرور زمان تغییر کرده اند؟

·       آیا از زمانی که به لحاظ جنسی فعال هستید، تا کنون آزمایشات پاپ اسمیر داده اید؟ آیا تا کنون نتیجه این آزمایشات غیر عادی بوده است؟

·       آیا تا کنون مبتلا به بیماری های مقاربتی شده اید؟

·       آیا تا کنون داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف کرده اید؟

·       آیا سیگار می کشید؟ چقدر؟

·       آیا در آینده می خواهید باردار شوید؟

مرجع

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cervical-cancer/symptoms-causes/syc-20352501

 

نظر شما چیست؟

ثبت نظر سرطان دهانه رحم

ثبت نظر سرطان دهانه رحم

از طریق این لینک میتوانید پرسش و پاسخ های پزشکی را مشاهده کنید و سوالات پزشکی سرطان دهانه رحم را از متخصصین سلامتی 24 بپرسید
ثبت سوال جدید
یکی از گزینه های زیر را انتخاب نمایید