آنچه در این مقاله خواهید خواند

جراحی قلب باز

جراحی قلب باز به هر نوع جراحی اطلاق می شود که در آن قفسه سینه بیمار شکافته می شود و جراحی مستقیما بر روی دریچه ها، شریان ها و عضلات قلب صورت می گیرد.

طبق گزارش موسسه ملی قلب، ریه و خون ایالات متحده آمریکا (NHLBI)، جراحی بازپیوند عروق کرونر قلب (CABG)، شایع ترین عمل جراحی قلب است که در بزرگسالان صورت می گیرد. طی این عمل، رگ ها یا عروق سالم قلب، به عروق مسدود و رگ های بسته قلب پیوند زده می شود. از طریق این عمل، پُلی (بای پس) بین تنه آئورت به بخش بعد از تنگی در سرخرگ کرونر قلبی متصل شده و با ایجاد مسیری جدید، ‏جریان خون کافی برای عضله قلب در آن ناحیه تأمین می شود.

عمل قلب باز در واقع جراحی قلب به روش سنتی است. امروزه بسیاری از عمل های جدید با استفاده از ایجاد برشی کوچک و نه باز کردن کامل قفسه سینه انجام می شود. بنابراین اصطلاح جراحی قلب باز می تواند اندکی گمراه کننده باشد.

چه وقت نیاز به جراحی قلب باز وجود دارد؟

جراحی قلب باز ممکن است برای انجام CABG صورت گیرد. پیوند عروق کرونر ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری های عروق کرونر قلب ضروری باشد.

بیماری‌های عروق کرونر قلب زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی که خون و اکسیژن را به عضلات قلب می‌رسانند، دچار تنگی یا گرفتگی ‌شوند. این عارضه اغلب با نام گرفتگی عروق کرونر شناخته می‌شود.

گرفتگی زمانی ایجاد می شود که چربی ها، بر روی دیواره عروق کرونر تشکیل پلاک می دهند. این پلاک ها عروق را تنگ تر و خون رسانی به قلب را دشوارتر می سازد. زمانی که خون نتواند در قلب به درستی جریان داشته باشد، حمله قلبی اتفاق می افتد.

جراحی قلب باز در موارد زیر نیز انجام می‌شود:

ترمیم یا تعویض دریچه‌های قلب، که خونرسانی به قلب را راحت تر می کند.
ترمیم قسمت‌های آسیب دیده یا غیر عادی قلب
استفاده از ایمپلنت های قلبی که کمک می کنند ضربان قلب به درستی صورت گیرد.
عمل پیوند قلب که در آن یک قلب آسیب دیده را با قلب اهدایی جایگزین می کنند.

جراحی قلب باز چگونه صورت می گیرد؟

بنا به گفته موسسه ملی قلب، معمولا یک عمل CABG، 3 تا 6 ساعت به طول می انجامد. این عمل عموما با اقدامات زیر صورت می گیرد:

برای این عمل از بیهوشی عمومی استفاده می شود تا اطمینان یابند بیمار در طول عمل جراحی چیزی حس نمی کند.
جراح یک برش به طول 8 تا 10 اینچ در قفس سینه بیمار ایجاد می کند.
جراح برای دسترسی به قلب، تمام یا بخشی از استخوان های قفسه سینه را برش می دهد.
هنگامی که قلب قابل مشاهده گردید، بیمار ممکن است به یک دستگاه بای پس قلب و ریه متصل شود. دستگاه خون را از قلب دور می کند به طوری که جراح بتواند عمل را انجام دهد. برخی از روش های جدیدتر از این دستگاه استفاده نمی کنند.
جراح برای ایجاد مسیر جدید در اطراف شریان مسدود شده، از یک رگ و یا عروق سالم استفاده می کند.
جراح، سینه را با سیم بسته و این سیم ها را در داخل بدن قرار می دهد.
سپس جراح برش اصلی را بخیه می زند.

گاهی اوقات آبکاری استرنوم (sternal plating) برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند؛ از جمله افراد مسن و یا کسانی که جراحی های متعدد داشته اند، انجام می شود. در این پروسه پس از عمل جراحی، دوباره استخوان های جناغ سینه با ورق های کوچک تیتانیوم به هم متصل می شوند.

عوارض و خطرات عمل جراحی قلب باز

این خطرات عبارتند از:

عفونت زخم قفسه سینه (این عارضه در بیماران مبتلا به چاقی یا دیابت، و یا کسانی که قبلا عمل جراحی عروق کرونر CABG داشته اند، شایع تر است)
حمله قلبی یا سکته
ضربان قلب نامنظم
نارسایی ریه یا کلیه
درد قفسه سینه و تب کم
اختلال حافظه یا گیجی
ایجاد لخته خون
خونریزی
دشواری در تنفس
پنومونی یا ذات الریه

طبق گزارش مرکز قلب و عروق دانشگاه شیکاگو، دستگاه بای پس قلب و ریه با افزایش خطر همراه است. این خطرات شامل سکته مغزی و مشکلات حافظه است.

آمادگی برای عمل جراحی قلب باز

در مورد داروهایی که مصرف می کنید، حتی داروهای بدون نسخه و مکمل ها و داروهای گیاهی به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین حتما پزشک را از بیماری هایی که دارید از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا و تب مطلع سازید.

دو هفته قبل از عمل ممکن است پزشک از شما بخواهد سیگار نکشید و داروهای ضد انعقاد خون مثل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز مصرف نکنید.

اگر الکل مصرف می کنید نیز حتما قبل از عمل به پزشک اطلاع دهید.

روز قبل از عمل پزشک از شما می خواهد که با صابون مخصوصی پوست خود را شستشو دهید. این صابون ضد باکتری است و احتمال عفونت سینه را بعد از عمل کاهش می دهد. همچنین از نیمه شب قبل به بعد دیگر نباید چیزی بخورید یا بیاشامید.

همچنین تیم مراقبت بیمارستان سایر دستورالعمل های لازم را با جزئیات کامل در اختیار شما قرار خواهد داد.

بعد از عمل قلب باز چه اتفاقی می افتد؟

پس از این عمل زمانی که بیمار به هوش می آید، دو یا سه لوله در قفسه سینه خود خواهد داشت. این لوله ها برای کمک به تخلیه مایع از نواحی اطراف قلب تعبیه شده اند. همچنین ممکن است مایعات درون وریدی (IV) به بیمار تزریق شود و یک لوله نازک (کاتتر) نیز در مثانه خود برای تخلیه ادرار تعبیه شود.

در این وضعیت بیمار به دستگاه هایی متصل است که ضربان قلب او و دیگر موارد را تحت نظارت و کنترل دارند. همچنین پرستاران نیز بعد از عمل در اطراف بیمار حضور خواهند داشت تا در صورتی که مشکلی رخ دهد بتوانند سریعا پزشک را خبر کنند.

معمولا لازم است که بیمار شب اول را در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بگذراند. سپس به بخش قلب منتقل خواهد شد و ۳ تا ۷ روز بعدی را در آنجا سپری می کند.

دوره نقاهت و پس از آن

زمانی که از بیمارستان مرخص می شوید، مراقبت های خانگی مهم ترین بخش از دوره بهبود و نقاهت محسوب می شود.

مراقبت از محل برش

مراقبت از محل برش و شکاف بسیار مهم است. سعی کنید این ناحیه را گرم و خشک نگه دارید و دست هایتان را قبل و بعد از لمس آن بشویید. اگر محل برش به درستی بهبود یابد و چرک نکند، می توانید حمام کنید. بهتر است با آب گرم (نه آب داغ) دوش بگیرید و بیش از 10 دقیقه نیز در حمام نمانید. مراقب باشید که آب با فشار به محل برش برخورد نکند. به طور منظم محل برش را از جهت بروز عفونت بررسی کنید. علائم عفونت به شرح زیر است:

خروج یا تراوش چرک از محل برش
قرمز شدن اطراف محل برش
داغی در امتداد خط برش
تب

کنترل درد

کنترل و مدیریت درد نیز بعد از عمل از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که می تواند سرعت بهبودی را افزایش دهد و احتمال عوارضی مثل لخته شدن خون و بروز پنومونی یا ذات الریه را کاهش دهد. ممکن است درد عضلانی، درد گلو، درد در محل برش یا درد در قفسه سینه احساس کنید. پزشک احتمالاً در این موارد داروهای مسکن تجویز می کند.

خواب و استراحت کافی

بعضی از بیماران پس از جراحی قلب باز، نمی توانند به راحتی بخوابند، اما داشتن خواب کافی بعد از عمل بسیار مهم است. برای این که بتوانید بهتر بخوابید، رعایت نکات زیر موثر است:

داروهای مسکن را نیم ساعت قبل از خواب مصرف کنید.
بالش خود را طوری قرار دهید که از کشش عضلانی جلوگیری شود.
از مصرف کافئین، به خصوص در شب خوددار کنید.

در گذشته بخی اعتقاد داشتند که عمل قلب باز می تواند منجر به کاهش عملکرد ذهنی شود. اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که موضوع به این صورت نیست. از آنجا که عمل قلب باز بیشتر در افراد مسن و در سنین بالا صورت می گیرد، ممکن است در این سنین کاهش عملکرد ذهن و حافظه نیز دیده شود که می تواند مربوط به عمل قلب نباشد و نتیجه طبیعی فرایند افزایش سن و پیری است.

توانبخشی

اقدامات توانبخشی که بیماران قلبی می توانند بعد از عمل از آن بهره بگیرند، شامل برنامه های درمانی سرپایی است که به صورت جلسات چندین روز در هفته در جهت کنترل استرس و اضطراب و برخورد مناسب با افسردگی و مشکلات روانی، ورزش و نرمش های مخصوص و کاهش عوامل خطر عود بیماری صورت می گیرد.

چشم انداز دراز مدت جراحی قلب باز

از این عمل، می توانید انتظار بهبودی تدریجی داشته باشید. ممکن است 6 هفته طول بکشد تا احساس بهتر بودن داشته باشید و تا 6 ماه نیز طول بکشد تا تاثیر این عمل نمایان شود. با این حال، چشم انداز آن برای بسیاری از افراد خوب است و قلب می‌تواند برای سال‌ها بدون مشکل کار کند.

اما فراموش نکنید که جراحی قلب مانع انسداد مجدد عروق نخواهد شد. شما می توانید با انجام اقدامات زیر به بهبود سلامت قلب خود کمک کنید: